سوغات رشت | انواع سوغات خوراکی + صنایع دستی

رشت از محبوب‌ترین مقاصد گردشگری در استان گیلان به شمار می‌رود که به‌دلیل شهرت جهانی آن در طبخ لذیذترین غذاهای محلی، مورد توجه بسیاری از گردشگران داخلی و خارجی در طول سال است. بخش قابل‌توجهی از سوغات رشت نیز شامل محصولات و مواد غذایی محلی و خوش‌عطر و طعمی می‌شود که در بازارهای سنتی و محلی این شهر می‌توان آن‌ها را یافت.

جاهای دیدنی رشت، سوغات خوراکی و صنایع دستی رشت و رستورا‌ن‌های محبوب این شهر، از مهم‌ترین ویژگی‌های مورد توجه گردشگران، در مرکز استان گیلان هستند. در این مقاله قصد داریم معروف ترین سوغات رشت، از محصولات خوراکی تا صنایع دستی این شهر را به شما معرفی کنیم.

بهترین سوغات رشت کدامند؟

سوغات خوراکی رشت

شهر رشت در جهان با غذاهای محلی خلاقانه و خوش‌عطر و طعم شناخته می‌شود. بخش قابل‌توجهی از محصولات موجود در بازار سنتی رشت و بازارهای محلی این شهر را نیز محصولات طبیعی و خوراکی‌های محلی تشکیل می‌دهند. سوغات خوراکی رشت انتخابی مناسب برای علاقه‌مندان به فرهنگ غذایی استان گیلان به شمار می‌رود و گردشگران بسیاری در سفر به رشت، به‌دنبال خرید این محصولات هستند. در ادامه برخی از محبوب‌ترین سوغات خوراکی رشت را معرفی می‌کنیم.

رشته خوشکار

رشته خوشکار از معروف‌ترین سوغات گیلان است که در بازارهای سنتی و محلی رشت در دسترس گردشگران قرار دارد. این شیرینی محلی بنا بر نظر بومیان استان گیلان، بیش از ۳۰۰ سال قدمت دارد و پای ثابت سفره‌های افطار و مراسم خاص در شهرهای مختلف این استان به شمار می‌رود. رشته خوشکار به‌عنوان دسر نیز سرو می‌شود و در بسیاری از کافه‌های رشت می‌توانید طعم لذیذ آن را با نوشیدنی‌های گرم امتحان کنید.

_{منبع عکس: سایت رستوران ارکیده، عکاس: نامشخص}

زادگاه اصلی شیرینی رشته خوشکار، صومعه سرا است؛ اما به‌دلیل محبوبیت بالای این دسر در دیگر شهرها و مناطق استان گیلان و به‌ویژه رشت، پخت این شیرینی در همه مناطق این استان مرسوم است. در رشت، حرفه پخت رشته خوشکار را با نام «رشته ریزان» می‌شناسند.

در تهیه رشته خشکار از ترکیب موادی مانند آرد برنج و شیر برای تهیه رشته و هل، دارچین، جوز هندی، گردو، شکر و میخک برای خوشکار داخل آن استفاده می‌شود. این شیرینی را برای سوغات باید به‌صورت خام تهیه و پیش از مصرف در روغن سرخ کنید و پس از روغن گیری از شیرینی، آن را در شربت شکر، گلاب و زعفران بغلتانید.

زیتون پرورده

زیتون پرورده از پرطرفدارترین محصولات و سوغات رشت است که شهرتی جهانی دارد. در بازار بزرگ رشت امکان تهیه این سوغات خوش‌طعم در انواع مختلف را خواهید داشت. زیتون پرورده رشت با محصول زیتون باغ‌های موجود در شهرهای مختلف استان گیلان و به‌خصوص رودبار تهیه می‌شود و کیفیت بالایی دارد.

_{منبع عکس: سایت گیلانیتو، عکاس: نامشخص}

زیتون پرورده در دسته پیش غذاهای رشت قرار دارد؛ اما گزینه‌ای مناسب برای علاقه‌مندان به گیاهخواری و تهیه غذاهای گیاهی نیز به شمار می‌رود. این پیش غذای ساده یکی از دلایل انتخاب رشت به‌عنوان شهر خلاق خوراک‌شناسی در سازمان یونسکو است. برای تهیه زیتون پرورده رشت، انار ملس، گردوی آسیاب‌شده، سیر، روغن زیتون و چوچاق (سبزی محلی گیلان) را با زیتون بدون هسته ترکیب می‌کنند.

انواع ماهی

بازار ماهی فروشان رشت از پر هیاهوترین بازارها در شهر رشت است که روزانه صید تازه ماهی و محصولات دریایی را به مشتریان و گردشگران عرضه می‌کند. از معروف‌ترین انواع ماهی در این بازار می‌توان ماهی سفید دریای کاسپین را نام برد. در بازار ماهی‌فروشان انواع دیگری از ماهی‌ها مانند کفال، کپور و ماهی‌های پرورشی مانند آمور نیز یافت می‌شود.

_{منبع عکس: سایت vista.ir، عکاس: نامشخص}

اگر از علاقه‌مندان به ماهی‌های شور و دودی باشید نیز امکان تهیه این نوع ماهی‌ها را در بازار ماهی‌فروشان رشت خواهید داشت. ماهی‌های اشپل‌دار این بازار طرفداران زیادی دارند و مورد توجه گردشگران هستند. افراد محلی برای سهولت نگهداری اشپل (تخم ماهی سفید)، آن را نمک سود می‌کنند؛ به این ترتیب ماندگاری بالاتری دارد و برای سوغات نیز مناسب است.

در بازار ماهی فروشان رشت انواع ادویه و مزه‌های مخصوص طبخ ماهی نیز به فروش می‌رسد. همچنین می‌توانید در بهترین رستوران های رشت، طعم خوراک انواع ماهی گیلان را تجربه کنید.

پنیر سیاه مزگی

پنیر سیاه مزگی از معروف‌ترین سوغات خوراکی استان گیلان به شمار می‌رود که محل اصلی تولید آن روستای سیاهمزگی در شهرستان شفت است. به‌دلیل کیفیت بالای این پنیر و استقبال گردشگران، در رشت و دیگر مناطق استان گیلان نیز می‌توانید پنیر سیاهمزگی را تهیه کنید. 

_{منبع عکس: ویکی مدیا، عکاس: Erfan7}

پنیر سیاهمزگی از دام‌های سبک تهیه می‌شود و به همین دلیل راحت هضم و مقوی است. از این پنیر در طبخ بسیاری از غذاهای محلی گیلان استفاده می‌شود. چربی بالا و بافت نرم پنیر سیاه مزگی، طعمی عالی به غذاهای سنتی گیلان می‌بخشد. پنیر سیاه مزگی رنگ زرد کم‌رنگ دارد.

برنج

برنج گیلان، نامی آشنا میان بسیاری از خانواده‌های ایرانی و پای ثابت سفره‌ها است. بهترین و مرغوب‌ترین برنج مزارع گیلان در بازارهای رشت به مشتریان و گردشگران عرضه می‌شود و این محصول از بهترین سوغات این شهر است.

_{منبع عکس: خبرگزاری مهر، عکاس: نامشخص}

طارم، هاشمی، صدری و دم سیاه از مشهورترین انواع برنج گیلان هستند. هرکدام از برنج‌های گیلانی دسته‌بندی‌ها و انواع متنوعی نیز دارند که از درجه ممتاز به پایین تقسیم می‌شود.

در خرید برنج ممتاز گیلان دقت کنید که نوع متناسب با آب‌وهوای محل سکونت خود را انتخاب کنید؛ زیرا برخی از انواع برنج گیلان تنها مناسب طبخ در همان خطه هستند. 

چای

چای گیلان و به‌خصوص خطه لاهیجان از بهترین انواع نوشیدنی‌ها در شمال ایران هستند که گردشگران نیز آن را برای سوغات و مصارف شخصی تهیه می‌کنند. در بازارهای محلی و مراکز خرید این شهر امکان خرید انواع چای مزارع گیلان را خواهید داشت. چای گیلان کاملا طبیعی است و هیچ افزودنی شیمیایی و عصاره مصنوعی ندارد؛ به همین دلیل استفاده مداوم از آن بدون ضرر خواهد بود.

_{منبع عکس: خبرگزاری مهر، عکاس: نامشخص}

از بهترین انواع چای گیلان می‌توان چای سرگل را نام برد که از غنچه گیاه چای تهیه می‌شود. زمان برداشت این محصول فصل بهار و نخستین روزهای اردیبهشت است. چای سرگل سریع دم می‌کشد و خوش‌رنگ و ماندگار است. از دیگر انواع چای گیلان می‌توان ممتاز، قلم، شکسته و باروتی را نام برد که همگی در بازارهای رشت موجود هستند.

رب انار

رب انار از مواد اصلی طبخ غذاهای لذیذ گیلانی است و به همین دلیل در این استان با ظرافت و حساسیت بالا تهیه می‌شود. بسیاری از بانوان گیلانی این محصول را به‌صورت خانگی در منزل درست می‌کنند و در بازار رشت نیز انواع مختلفی از رب انارهای با کیفیت خانگی و صنعتی به گردشگران ارائه می‌شود.

_{منبع عکس: سایت arad branding، عکاس: نامشخص}

با شروع فصل پاییز و باردهی باغ‌های انار در گیلان، تب و تاب تهیه محصولات غذایی با این میوه بالا می‌گیرد و کارگاه‌های محلی نیز تولید رب انار را آغاز می‌کنند. برای تهیه این محصول نخست انارچینی در باغ‌ها انجام می‌شود و سپس نوبت به دانه کردن و آبگیری می‌رسد.

پس از آبگیری از انارها در دیگ‌های بزرگ، مراحل رب‌گیری آغاز می‌شود. رب انار محصولی مناسب برای سوغات رشت است و به‌خصوص برای علاقه‌مندان به طبخ غذاهای ملس کاربرد زیادی دارد. اگر در پاییز به رشت سفر کنید، امکان تهیه تازه‌ترین و باکیفیت‌ترین رب انارهای گیلان در بازارهای محلی رشت خواهید داشت.

نان برنجی

نان برنجی گیلان که با نام نان «تمیجان» نیز شناخته می‌شود، سوغاتی مخصوص شهرهای لنگرود و رودسر است؛ اما به‌دلیل استقبال بالای گردشگران از این محصول، در شهرهای مختلف گیلان و به‌خصوص نانوایی‌ها و مراکز خرید رشت نیز می‌توان این نان محلی را یافت.

_{منبع عکس: تابناک گیلان، عکاس: نامشخص}

پخت نان تمیجان در استان گیلان قدمتی بیش از ۱۵۰ سال دارد و نام این مهارت به‌عنوان میراث معنوی ثبت ملی شده است. در شهرهای مختلف استان گیلان در طول سال، جشنواره‌های نان برنجی برگزار می‌شوند که بازدید از آن‌ها و شرکت در مراسم محلی این جشنواره‌ها برای گردشگران در سفر به رشت خالی از لطف نیست. نان برنجی گیلان معمولا به‌شکل بیضی است و از آرد برنج تهیه می‌شود.

دلار (درار)

دلار که با نام‌های درار و دلال نیز شناخته می‌شود، چاشنی معروف شمال ایران است که در استان گیلان نیز با انواع سبزی‌ها و ادویه جات محلی تهیه می‌شود. از دلال با عنوان نمک سبز یاد می‌کنند و برای طعم دهی به برخی خوراکی‌ها یا تعدیل طعم ترشی برخی مواد غذایی از آن استفاده می‌شود.

_{منبع عکس: سایت فروشگاه اینترنتی عطر گیلان، عکاس: نامشخص}

برای درست کردن دلار نخست سبزی‌های محلی تازه مانند نعنا، گشنیز، کوتکوتو (خالواش)، بو انجیر و چوچاق را از مراتع جمع‌آوری و پاک می‌کنند. سپس نوبت به شست‌وشو، خشک کردن و خرد کردن این سبزی‌ها می‌رسد و در آخر نمک به این ترکیب اضافه می‌شود. راز طعم مطلوب این چاشنی در ترکیب سبزی‌های محلی آن است.

مقدار کم دلار را می‌توان در یخچال نگهداری کرد؛ اما در صورت تمایل به خرید زیاد این محصول، آن را در فریزر بگذارید و به‌اندازه مصرف کوتاه مدت از آن بردارید. در رشت دلار را همراه با خوراکی‌هایی مانند خیار، ماست، گوجه سبز، کیوی، چاقاله بادام و دوغ مصرف می‌کنند و در غذاهای گیلانی مانند کال کباب، زیتون پرورده، مرغ و ماهی شکم پر و کباب ترش نیز از این چاشنی استفاده می‌شود.

کوکی و کلوچه

کوکی و انواع کلوچه‌ها از خوراکی‌های محبوب استان گیلان و به‌خصوص شهرهای لاهیجان و فومن هستند؛ اما مانند بسیاری از محصولات محلی این استان، به‌دلیل شهرت بالای این خوراکی‌ها، در رشت نیز می‌توانید انواع باکیفیتی از آن‌ها را پیدا کنید. کوکی‌های گیلان بافتی متفاوت و خشک‌تر نسبت به کلوچه دارد.  

_{کلوچه فومن؛ منبع عکس: بلد، عکاس: نامشخص}

کوکی لاهیجان از ترکیب آرد سفید قنادی، کاکائو، روغن یا کره، تخم‌مرغ، بیکینگ پودر، پودر قند، کشمش، وانیل، مغز گردو و برخی ادویه‌های معطر تهیه می‌شود و از پرفروش‌ترین سوغات رشت و گیلان است.

کلوچه فومن به‌دلیل بافت نرم و عطر و طعم خاص آن، سوغاتی پرطرفداری در شهرهای گیلان است. این کلوچه را با موادی مانند آرد گندم، گردو، تخم‌مرغ، روغن حیوانی، شکر و ادویه‌جات معطر می‌پزند. در کلوچه‌های گیلانی مواد معطر و مغزها را برای بخش میانی خمیر استفاده می‌کنند. 

حلوای به

در رشت و دیگر شهرهای استان گیلان از انواع حلوا به‌عنوان دسر و میان‌وعده استفاده می‌کنند. از معروف‌ترین و پرطرفدارترین حلواهای رشت می‌توان حلوای به را نام برد. این حلوا بافتی لطیف و ظاهری خوش رنگ دارد و میان‌وعده‌ای مناسب است.

_{منبع عکس: خبرگزاری آنا، عکاس: نامشخص}

برای تهیه حلوای به، میوه به را پس از پوست‌گیری در دیگ‌های بزرگ مسی با آب و شکر می‌پزند. پس از آن میوه پخته را می‌کوبند؛ پس از پوره‌شدن نشاسته محلول در آب را اضافه می‌کنند. سپس خلال بادام و هل را نیز به این مخلوط اضافه می‌کنند. در آخر نیز معجون حاصل را روی سینی پهن می‌کنند و پس از تزیین با پسته، برش می‌زنند.

از دیگر حلواهای محبوب در گیلان می‌توان رقایب حلوا (حلوای تخم گشنیز)، پلادانه حلوا، خرش حلوا، ترک حلوا و سنگاسین حلوا را نام برد که همگی از شیرینی‌های محبوب در بازارهای رشت هستند.

مربای بالنگ

آب و هوای شهر رشت و روستاها و شهرهای استان گیلان برای پرورش انواع مرکبات مناسب است. از بهترین محصولات باغ‌های گیلان می‌توان بالنگ را نام برد که میوه‌ای خشک و مناسب برای تهیه مربا است. مربای بالنگ از اصیل‌ترین خوراکی‌ها در رشت و شهرهای دیگر استان گیلان به شمار می‌رود و از دیرباز تاکنون به‌عنوان سوغات این خطه شناخته می‌شود.

_{منبع عکس: خبرگزاری پانا، عکاس: نامشخص}

به‌دلیل خاصیت بالای بالنگ، از میوه تازه آن برای تهیه انواع دمنوش نیز استفاده می‌شود. دیگر مرباهای پرطرفدار در بازار رشت، مرباهای به، انجیر و کامکوات هستند.

ازگیل ژاپنی

«ازگیل ژاپنی» یا «لوکوآت» از محصولات کشاورزی پربار در استان گیلان است که به نام‌‌های «انبوه»، «انبو» یا «انبه محلی» شهرت دارد و به‌دلیل شرایط جغرافیایی این استان، با کیفیت بالا تولید می‌شود. انبو گیلان از میوه‌های پرطرفدار در بازارهای محلی رشت به شمار می‌رود و گزینه‌ای مناسب برای سوغات این شهر است.

_{منبع عکس:برتر نهال، عکاس: نامشخص}

بهترین زمان برداشت انبه از باغ‌های اطراف رشت، از واپسین روزهای اردیبهشت ماه تا اواخر خرداد است. انبه‌های محلی گیلان درشت، آبدار و شیرین هستند و از باکیفیت‌ترین انبه‌های ایران به شمار می‌روند.

کونوس (ازگیل)

ازگیل از قدیمی‌ترین میوه‌های جنگلی در استان گیلان است که میان بومیان این استان با نام کونوس شناخته می‌شود. در اطراف شهر رشت، باغ‌های بسیاری زیر کشت این میوه قرار دارند و در فصل پاییز حجم زیادی از ازگیل محلی رشت در بازارهای این شهر به فروش می‌رسند.

_{منبع عکس: golvani.ir، عکاس: نامشخص}

کونوس را می‌توانید پیش از رسیدن آن بچینید و برای مصرف مدتی در آب قرار دهید. به این ترتیب حمل و مصرف آن برای سوغات نیز راحت‌تر می‌شود. این میوه جایگاهی خاص میان مردم رشت و استان گیلان دارد و از دیرباز تاکنون پای ثابت میزهای پذیرایی و میان‌وعده مردم این خطه بوده است.

خوج (گلابی وحشی)

خوج یا گلابی وحشی میوه‌ای خودرو در استان گیلان است که در بسیاری از شهرها و روستاهای این استان دیده می‌شود. گرچه ظاهر خوج شبیه دیگر گلابی‌ها است، طعم این میوه با گلابی‌های شهرهای دیگر ایران تفاوت دارد.

_{منبع عکس: خبرگزاری صدا و سیما، عکاس: مجتبی عابدینی بی‌بالانی}

درخت خوج تنومند است و ارتفاع آن تا هشت متر می‌رسد. اگر در فصل پاییز به رشت سفر کنید، در باغ‌های اطراف این شهر درختان خوج پر میوه را خواهید دید.

گلابی وحشی گیلان ظاهر چندان خوش رنگ و لعابی ندارد؛ اما طعم آن بسیار مطلوب است. درختان خوج در اطراف رشت تا واپسین روزهای آبان بار می‌دهند و تا اواسط آذر ماه نیز می‌توانید این میوه را در بازارهای محلی و میوه‌‌فروشی‌های رشت تهیه کنید.

والش (تمشک وحشی)

والش یا تمشک وحشی از میوه‌های خودرو در جنگل‌های گیلان است که ظاهری شبیه به شاه‌توت دارد. میوه‌های بوته‌های تمشک در جنگل‌های اطراف رشت در فصل باردهی آن تا اندازه‌ای است که در پیک‌نیک یک‌روزه به این نواحی، امکان چینش آن در اندازه بالا را خواهید داشت.

_{منبع عکس: تیشینه، عکاس: نامشخص}

والش بسیار خوش رنگ و آبدار است و از آن برای تهیه مربا و شربت استفاده می‌کنند. در بازارهای روزانه رشت نیز انواع محصولات این میوه به مشتریان عرضه می‌شود. در حال حاضر اهتمام بالایی برای تولید انبوه تمشک وحشی در استان گیلان وجود دارد که بازار فروش این میوه محلی در بازارهای گیلان را رونق داده است.

روغن زیتون

روغن زیتون از مفیدترین مواد غذایی موجود در بازار به شمار می‌رود که مصرف مداوم آن سبب پیشگیری از بسیاری از بیماری‌های گوارشی، قلبی و… می‌شود. در استان گیلان به‌دلیل شرایط مناسب برای رویش درختان زیتون، شرایط برای تولید انبوه روغن زیتون مهیا است و این ماده غذایی از معروف‌ترین سوغات رشت و گیلان به شمار می‌رود.

_{منبع عکس: گیل خبر، عکاس: نامشخص}

بهتری محصول زیتون در استان گیلان متعلق به شهر رودبار است و بهترین روغن زیتون نیز در این شهر استخراج می‌شود؛ با این وجود در شهر رشت نیز می‌توانید روغن زیتون باکیفیت و بکر رودبار را تهیه کنید. برای این منظور به فروشگاه‌های معتبر سر بزنید که امتحان خود را پس داده‌اند. روغن زیتون باکیفیت شفافیت بالایی دارد. 

باقلوای یاس

باقلوای یاس بین بومیان گیلان محبوبیت بالایی دارد و در شیرینی فروشی‌های رشت یافت می‌شود. ساختار این شیرینی به سایر باقلواها شباهت دارد و تنها تفاوت، استفاده از گل یاس برای عطر آن است. در باقلوای یاس از گل یاس به‌جای هل استفاده می‌کنند و دلیل نام‌گذاری این شیرینی نیز همین است.

در تهیه باقلوای یاس از مواد دیگری مانند شیر، زرده تخم‌مرغ، بادام، پسته، گردو و پودر قند استفاده می‌شود. این شیرینی سوغات مناسبی از شهر رشت برای علاقه‌مندان به انواع شیرینی‌جات است.

ترشی رشتی

ترشی رشتی نیز مانند بسیاری از چاشنی‌های محبوب در رشت طرفداران زیادی دارد. مهم‌ترین تفاوت ترشی‌های رشتی با دیگر مناطق ایران، استفاده از انواع سبزیجات معطر و محلی در آن است.

_{منبع عکس: پینورست، عکاس: نامشخص}

در استان گیلان و شهر رشت، ترشی با انواع محصولات کشاورزی تهیه می‌شود؛ اما در همه ترشی‌های رشتی ادویه و سبزی محلی مهم‌ترین تاثیر را در عطر و طعم ترشی دارد.

انواع مختلف ترشی رشتی شامل ترشی مخلوط، هفت بیجار، آبغوره، بادمجان و سیر می‌شود. ترشی‌های موجود در بازار رشت انواع خانگی و صنعتی دارند که انواع خانگی آن پرطرفدارتر هستند.

کاکا رشتی

کاکا از شیرینی‌های معروف و اصیل در شهر رشت است که از آن به‌عنوان دسر یا میان‌وعده استفاده می‌شود. ماده غذایی اصلی در تهیه این شیرینی، کدو حلوایی و بهترین زمان‌ها برای پخت آن، پاییز و زمستان است.

_{منبع عکس: دیجی کالا، عکاس: نامشخص}

در تهیه شیرینی کاکا از مواد دیگری مانند آرد گندم، تخم‌مرغ، شیر، شکر، گلاب، دارچین، هل و روغن نیز استفاده می‌کنند. این شیرینی ماندگاری بالایی ندارد و باید در یخچال از آن نگهداری کنید. شیرینی کاکا را می‌توانید در کافه‌های شهر رشت سفارش دهید یا از قنادی‌ها و فروشگاه‌های محصولات خانگی این شهر تهیه کنید.

سوغات صنایع دستی رشت

صنایع دستی رشت شامل نمونه‌هایی متنوع از آثار هنری هنرمندان استان گیلان است که برخی از آن‌ها قدمت باستانی دارند. برخی آثار دستی این استان امروزه به دست فراموشی سپرده شدند و برخی از آثار هنری گیلان هم‌چنان بازاری پررونق دارند. در سفر به رشت با انتخاب صنایع دستی، سوغاتی به‌یادماندنی از سفر به این شهر زیبا خواهید داشت.

حصیربافی

حصیربافی از قدیمی‌ترین صنایع دستی گیلان است و مرکز بافت حصیر این استان نیز در شهر «خمام»، نزدیک‌ترین شهر به رشت، قرار دارد. مردم این خطه با استفاه از گیاهی به نام «لی»، حصیربافی می‌کنند. بخش قابل‌توجهی از هنرمندان حصیرباف گیلان را بانوان تشکیل می‌دهند و محصولات این رشته شامل ظرف‌های مصرفی و دست‌سازه‌های دکوری زیبا است.

_{منبع عکس: خبرگزاری موج، عکاس: نامشخص}

گیاه لی خودرو و بومی است و در نزدیکی خمام و رشت به‌وفور یافت می‌شود. این گیاه در حاشیه تالاب‌ها می‌روید و برای بافت انواع کلاه، زنبیل، ساک دستی و کیف مناسب است. در هنر حصیربافی تنها با ایجاد گره‌هایی در ساقه گیاه لی انواع صنایع دستی حصیری شکل می‌گیرد و بومیان این منطقه با استفاده از رنگ‌های گیاهی آثار خود را رنگ می‌کنند.

نوع دیگری از انواع نی نیز در اطراف تالاب‌های گیلان رشد می‌کند که «سوف» یا «سیم» نام دارد. از این نی نیز انواع زیراندازهای حصیری تولید می‌شود. در بازارها و مراکز خرید رشت و همچنین فروشگاه‌های محلی امکان خرید انواع صنایع دستی حصیری گیلان را دارید.

مرواربافی

مرواربافی هنر بافت اشیا مختلف با استفاده از ساقه و ترکه گیاهان است. در این رشته از صنایع دستی چوب‌های نازک ترکه‌ای را برای بافت انواع سبد، جانانی، جا لیوانی و ظروف آشپزخانه استفاده می‌کنند.

_{منبع عکس: خبرگزاری برنا، عکاس: نامشخص}

هنر مرواربافی سابقه چندانی ندارد و از صنایع دستی جدید گیلان به شمار می‌آید. بسیاری از بومیان این منطقه با استفاده از این شاخه کسب درآمد می‌کنند. هنرمندان ماهر مرواربافی رشت علاوه بر ترکه‌های مروار با استفاده از تخته سه لایی، انواع میخ، مفتول‌های سیمی و سایر ابزارها، میز و مبلمان تولید می‌کنند و این رشته را به صنعتی قابل عرضه در بازار مبلمان خانگی تبدیل کرده‌اند.

نوع مرغوب مفتول‌های مرواربافی پس از تکمیل کار و خوردن روغن جلا، در مقابل نور خورشید طلایی می‌شوند و انواع غیر مرغوب آن نیز به رنگ‌های سیاه و سبز تغییر رنگ می‌دهند.

چموش دوزی

هنر چموش دوزی در رشت، با وجود قدمت بالا، امروزه مهجور مانده است. شهر زادگاه این هنر در استان گیلان، «فومنات» نام دارد و نزدیک به ۳۰۰ سال از عمر این رشته از صنایع دستی گیلان می‌گذرد.

_{منبع عکس: اقتصاد آنلاین، عکاس: نامشخص}

در چموش دوزی، هنرمندان صنایع دستی با استفاده از چرم گاو دباغی‌شده، نوعی پای افزار تولید می‌کنند که در ساخت آن از هیچ میخی استفاده نشده است. گاهی دورتادور چموش، بندها و تسمه‌های چرمی دوخته می‌شود که می‌توان آن را دور ساق و قوزک پا گره زد.

به‌دلیل رطوبت بالا در زمین‌های استان گیلان، در گذشته چموش از بهترین ابزارها برای تردد در جنگل و سایر نقاط این استان بود و مورد استفاده زیادی داشت. گرچه در حال حاضر کارگاه‌های چموش دوزی در رشت محدود هستند، در بازار سنتی اطراف میدان شهرداری رشت و برخی مناطق اصیل این شهر می‌توانید نمونه‌هایی از این صنایع دستی را پیدا کنید.

رشتی دوزی

رشتی دوزی از معروف‌ترین صنایع دستی رشت به شمار می‌رود که در آن با نخ‌های ابریشمی رنگی در زمینه پارچه طرح‌های زیبا می‌دوزند. از رشتی دوزی با نام هنر قلاب دوزی رشت نیز نام می‌برند و این صنعت به‌عنوان یکی از قدیمی‌ترین آثار هنری رشت در فهرست میراث فرهنگی ناملموس و ملی ایران به ثبت رسیده است. به شهر رشت نیز عنوان شهر ملی رشتی دوزی را اهدا کردند.

_{منبع عکس: خبرگزاری میراث آریا، عکاس: نامشخص}

از قدمت هنر رشتی دوزی اطلاع دقیقی در دست نیست؛ اما از قدیمی‌ترین آثار هنری این رشته در موزه آستان قدس رضوی نگهداری می‌شود. در گذشته این حرفه مورد توجه مردان گیلان و رشت بود؛ اما امروزه رشتی دوزی طرفدارن زیادی بین بانوان دارد. در بازارهای سنتی رشت انواع مختلفی از آثار هنری رشتی دوزی مانند رومیزی‌ها و رواندازها به فروش می‌رسند.

چادر شب بافی

چادر شب بافی صنعتی مشهور در استان گیلان و شهر رشت است که نام آن به‌عنوان اثر ناملموس فرهنگی در فهرست میراث ملی ایران به چشم می‌خورد. روستای «قاسم آباد رودسر» نیز به‌عنوان روستای جهانی چادر شب بافی شناخته می‌شود.

_{منبع عکس: خبرگزاری برنا، عکاس: نامشخص}

در حال حاضر هنرمندان بسیاری در روستای قاسم آباد گیلان به کار چادر شب بافی مشغول هستند و از این هنر ارتزاق می‌کنند. رشت نیز به‌عنوان مرکز گیلان از مهم‌ترین مراکز فروش صنایع دستی چادر شب بافی به شمار می‌رود.

بامبو بافی

بامبوبافی از صنایع دستی بافتنی گیلان است که با نوعی نی مخصوص بافته می‌شود و ظاهری شبیه به مرواربافی دارد. «بامبو» در مرداب‌ها و رودخانه‌های اطراف رشت و لاهیجان می‌روید و مرکز هنر بامبوبافی نیز این شهرها هستند.

_{منبع عکس:خبرگزاری شبستان، عکاس: نامشخص}

قدمت هنر بامبوبافی در رشت در حدود ۱۰۰ سال است. میزان رطوبت، نوع خاک و دمای هوا، تاثیر بالایی بر کیفیت بامبو دارد و به‌دلیل شرایط مناسب آب و هوایی در رشت، اطراف این شهر بامبوهایی باکیفیت یافت می‌شوند. بامبوبافی‌ها در رنگ‌های مختلفی مانند سبز، مشکی، قهوه‌ای، عنابی و زرد متمایل به کرم عرضه می‌شوند و انواع ظروف، لوستر، کلاهک آباژور و صندلی از محصولات متنوع این صنایع دستی گیلان هستند.

کولوشی جارو

کولوشی جارو که در میان بومیان استان گیلان با نام «گوروس جارو» نیز شناخته می‌شود، از معروف‌ترین شاخه‌های صنایع دستی گیلان در گذشته بود. در این شاخه با استفاده از گیاهی به نام گوروس که قرمز رنگ است، جاروهای دستی تولید می‌شوند. تا پیش از رونق بازار جاروهای برقی و شارژی، جاروهای گیلان مورد مصرف بسیار زیادی داشتند و از لوازم مصرفی همه خانواده‌ها بودند؛ اما امروزه کولوشی جارو یا گوروس جاروها دیگر کاربرد سابق را ندارند.

_{منبع عکس: خبرگزاری شبستان، عکاس: نامشخص}

گوروس گیاهی شبیه به بوته بلال است و برگ‌های پهنی دارد. هرچه ساقه این گیاه ضخیم‌تر باشد، جاروی بهتری از آن تولید می‌شود. گرچه کولوشی جارو و گوروس جارو ظاهری شبیه به هم دارند، در واقع از دو گیاه مختلف ساخته می‌شوند. کولوشی جارو از ساقه برنج تولید می‌شود و مقاومت کمتری نسبت به گوروس جارو دارد.

با کاهش تولید جاروهای دستی، زمین‌های کمتری در استان گیلان نیز به کاشت گوروس اختصاص می‌یابند. با وجود رونق کم بازار این جاروها، هم‌چنان کولوشی جارو و گوروس جارو را می‌توانید از بازارهای محلی و سنتی رشت تهیه کنید.

صندوق بولاکی

صندوق بولاکی از صنایع دستی خاص در استان گیلان است که هم برای کاربرد در خانه و هم تزیین از آن استفاده می‌شود. این صندوق‌ها با نقش و نگارهای زیبا و رنگ‌های متنوع، نخستین بار از روسیه به گیلان آمدند؛ اما با گذشت زمان، هنرمندان رشت و شهرهای دیگر گیلان، دست به کار ساخت صندوق بولاکی شدند.

_{منبع عکس: سایت صنایع دستی آریا، عکاس: نامشخص}

در گذشته از صندوق بولاکی برای نگهداری از لباس و پارچه‌های ارزشمند استفاده می‌شد. امروزه گرچه این صندوق‌ها استفاده تزیینی دارند، بر اساس رسمی قدیمی هم‌چنان در جهیزیه عروس های گیلانی خریداری می‌شوند. اگر علاقه‌مند به آثار دستی قدیمی هستید، صندوق بولاکی سوغات مناسبی از رشت برای شما است.

پشم بافی

از گذشته‌های دور تا به امروز، دامپروری از شغل‌های پررونق استان گیلان بوده است. مراتع سرسبز و جنگل‌های انبوه، همراه با آب و هوای مناسب، زمینه را برای دامپروری در این خطه مناسب می‌کند. شرایط مناسب دامپروری در گیلان، سبب تولید پشم مرغوب در این استان شده است و پشم بافی از صنایع دستی پررونق گیلان محسوب می‌شود.

_{منبع عکس: خبرگزاری تسنیم، عکاس: نامشخص}

رشت یکی از شهرهای اصلی مولد دست بافته‌های پشمی در گیلان است. با وجود پیشرفت صنعت نساجی، امروزه بخش قابل‌توجهی از صنعت پشم بافی در رشت به‌صورت مکانیزه انجام می‌شود؛ اما این هنر در روستاها و مناطق دورتر استان گیلان، هم‌چنان به‌صورت دستی است.

شال بافی

شال بافی، صنعتی از زیرمجموعه‌‌های بافندگی در استان گیلان و شهر رشت است که امروزه رونق گذشته را ندارد. قدمت شال بافی در گیلان به بیش از ۱۵۰ سال می‌رسد و شرایط مناسب برای تولید مواد اولیه آن در گیلان، سال‌ها هنرمندان گیلانی را به شال بافی جذب می‌کرد.

بسیاری از آثار هنرمندان شال باف رشت، امروزه در موزه‌های مختلف ایران و جهان قرار دارند. شال، پارچه‌ای پشمی توری‌مانند و نفوذناپذیری است که به‌دلیل مقاومت در برابر سرما، در استان گیلان و به‌خصوص در مناطق کوهستانی، مورد استفاده قرار می‌گرفت. آثار شال بافی گیلان امروزه بیشتر کاربری تزیینی دارند.

کدوی قلیانی

کدوی قلیانی نیز از صنایع دستی گیلان و هنرهایی در این خطه به شمار می‌رود که امروزه مهجور واقع شده است. کدوی قلیانی در گذشته تنها برای ساخت انواع قلیان کشت می‌شد و در کشاورزی رشت و گیلان شاخه‌ای پررونق بود. امروزه با پیشرفت صنعت و ساخت انواع ظروف برنجی و شیشه‌ای برای بدنه قلیان‌ها، کمتر به این هنر توجه می‌شود.

_{منبع عکس: همشهری آنلاین، عکاس: نامشخص}

در کاشت کدوی قلیانی برای دستیابی به فرم مورد نظر کدوها برای ظرف قلیان، در هفته‌های پایانی رشد کدو، آن را داخل قالب قرار می‌دادند. پس از رشد کامل کدو، داخل آن را خالی و خشک می‌کردند تا برای ساخت قلیان آماده شود. حکاکی و نقاشی بر بدنه کدوها بخش جذاب این هنر است که جلوه‌ای خاص به این تنگ‌های از جنس کدو می‌بخشد. در زبان محلی به فرایند آماده‌سازی کدوی قلیانی، «قلیان کوئی» می‌گویند.

_{منبع عکس: سایت جامع امین، عکاس: نامشخص}

در این مقاله به معرفی بهترین سوغات رشت پرداختیم. اگر تجربه گشت‌وگذار در بازارهای محلی رشت و خرید انواع سوغات این شهر را دارید، تجربه‌های خود را با ما و دیگر کاربران کجارو به اشتراک بگذارید.

_{عکس‌ کاور از وب‌سايت خبرگزاری شبستان، عکاس: نامشخص}