«یکی دیگر از اعظای خانواده اناگولوپیان، سوقومون (سلیمان) برادر منوچهر خان معتمدالدوله بود. منوچهر خان در دربار قاجار رشد و ترقی کرد. او در تهران در خیابان ناصریه داروخانه معتبری دایر کرد. در پی این برنامه دستور داد در خیابانهای امیریه (تهران)، خیابان لالهزار، چهارراه استانبول و خیابان فردوسی کنونی سیم هوایی کشیدند و در فواصل معین لامپ نصب کردند. وی پس از کسب تحصیلات ابتدایی در مدارس هایکازیان ارامنه تهران و مدرسه ژاندارک، تحصیلات عالی خویش رادر رشته دندانپزشکی پی گرفت و در سال ۱۹۴۱ میلادی به عنوان اولین زن دندانپزشک در این رشته فارغالتحصیل شد. جامعه ارمنی ایران در پی انقلاب مشروطه از دورهٔ دوم مجلس از حق داشتن نماینده در مجلس شورای ملی برخوردار شد؛ یوسف میرزایانس نخستین نمایندهٔ منتخب ارمنیان از (۲۴ آبان ۱۲۸۸ تا ۳ دی ۱۲۹۰) بود او در دورههای سوم و چهارم مجلس بین سالهای (۱۴ آذر ۱۲۹۳ تا ۲۱ آبان ۱۲۹۴) و (۱ تیر ۱۳۰۰ تا ۳۰ خرداد ۱۳۰۲) نمایندهٔ منتخب ارمنیان باقی ماند و در دوره پنجم (۲۲ بهمن ۱۳۰۲ تا ۲۲ بهمن ۱۳۰۴ خورشیدی) آلکساندر آقایان، از سوی ارمنیان جنوب و سهراب ساگینیان، از سوی ارمنیان شمال، به نمایندگی مجلس انتخاب شدند. یکی دیگر از داروسازان مشهور دوره قاجار دکتر گارنیک خان دالکجیان است.
«برادرزاده منوچهرخان معتمدالدوله و فرزند سلیمان خان سهام الدوله بود. منوچهرخان از ندیمان نزدیک و مورد اطمینان فتحعلی شاه بود. به توصیه برادرش منوچهرخان او با مادرش به ایران آمد. سلیمان خان سهام الدوله که بسیار مورد اعتماد و توجه امیرکبیر بود پس از چندی به حکومت لرستان و خوزستان منصوب شد. پس از چندی غلام خاصه شاه و خواجه باشی دربار شد، و سرانجام به مقام «ایشیک آقاسی باشی» رئیس یا وزیر تشریفات نائل آمد. هوهانس در سال ۱۸۷۵م به مقام (باش ترجمانی) و (ویس کنسول) ایران در شهر ازمیر ارتقای مقام یافت، سپس در ۱۸۸۴م به کاردانی کنسولگری ایران در شهر ازمیر گماشته شد. آقازار به (امیر آقازار) مشهور گردید او برجستهترین و ثروتمندترین بازرگانان ارمنی جلفای اصفهان شد. ارمنیهای جلفای اصفهان باید مادر ورزشهای نوین ایران دانست. متولد ۱۹۰۲م در جلفای اصفهان در سن ۱۳ سالگی عضو واحد داوطلب ارمنی در جنگهای ارمنیان با عثمانی بود. در سال ۱۵۱۴ میلادی پس از جنگ چالدران ارتش سلطان سلیم اول پس از اینکه به تبریز رسید، سه هزار نفر پیشهور ارمنی را همراه با خانوادههای آنها اسیر کرد و در سال ۱۵۸۰ میلادی عثمانیها چند منطقه ایران را اشغال کردند و تقریباً شصت هزار نفر از ارمنیهای ایران به ترکیه برده شد.
پس از فارغالتحصیلی در همان کالج به مدت دو سال مشغول تدریس شد. در سال ۱۲۸۹ خورشیدی (۱۹۱۰ میلادی) به بروکسل عزیمت کرد و پس از دو سال فراگیری پیگیر موسیقی به تبریز بازگشت و تدریس موسیقی در مدارس ارمنیان را از معلم خصوصی هندسه یازدهم سر گرفت. او صنعتگر قابلی بود و در سال ۱۸۸۲م توانست برای تفنگهای سپاهیان ایران فشنگ بسازد لذا شاه او را به وزیر صنایع منصوب کرد. در سال ۱۹۴۸ میلادی در تبریز اولین کارخانه کاشی و موزائیکسازی در آذربایجان را تأسیس کرد. در تابستان سال ۱۳۲۳ خورشیدی با تلاش ۱۲۱ تن از اعضای مؤسس باشگاه ورزشی آرارات در تهران تأسیس شد. او یکی از اعضای هیئت نمایندگی ایران برای مذاکره با دولت عثمانی بود. یکی از مهمترین رسالتهای مؤسسه ترجمه و تحقیق هور سعی و کوشش در گرد هم آوردن روشنفکران و محققان برای استفاده از کمک و همفکری آنان در راستای فعالیتهای مؤسسه است. او در سال ۱۸۹۹م به لقب منیع السلطنه مفتخر گردید و به عنوان سفیر فوقالعاده ایران برای اعلام جلوس مظفرالدین شاه به تخت شاهی به دربار بلگراد و دربار صوفیه اعزام شد. او را مقطوع النسل کردند و آغامحمدخان قاجار او را منوچهر خواند و بعداً هم به او لقب خان داد.
در سال ۱۸۸۶م لقب خان به او عطا شد. در سال ۱۹۱۵ میلادی در طی مقاومت وان ۱۵۰۰۰ نفر از وان و ارمنستان غربی به سلماس و تبریز پناه بردند و بیشتر آنان به ارمنستان یعنی در زمان کشتار مسیحیان تبریز توسط عثمانی مهاجرت کردند و تعدادی از آنان هم در سال ۱۹۱۸ میلادی مهاجرت کردند. او درجه سرتیپی را از ناصرالدین شاه دریافت نمود و بعد هم ژنرال آجودان ناصرالدین شاه شد. ارمنیان بوشهر در سال ۱۸۲۵ میلادی مدرسهای دایر کردند که دانش آموزان بوشهر را ۲۰ خانواده ذکر کردهاست. ↑ «تاریخ مختصر اِسکان ارامنه در شهر تهران». ↑ «تارنمای رسمی مؤسسه ترجمه و تحقیق هور». وی کتابهایی از والتر اسکات، میخائیل لرمونتوف، مولیر، لرد بایرون را به ارمنی ترجمه نمود و از سال ۱۹۱۲م به ترجمه آثار برگزیده ادبیات ایران پرداخت. وی در آغاز از خواجگان حرمسرا بود. چنگور جوانی تنومند، بلند بالا و خوش صورت بود. تاریخ موسیقی ارمنیان ایران از سده هفدهم سرچشمه میگیرد و تا سده بیستم به صورت آوازهای عاشقها تبلور مییابد. در دهههای ۷۰ و ۸۰ همین سده در تبریز، تهران و جلفای نو نخستین نمایشهای مدرسهای ارائه گردید. اجتماع ارمنیان آبادان در ۱۹۰۹ میلادی، هنگامی که تعدادی از ارمنیان ساکن چهارمحال، جلفای اصفهان، تهران و تبریز در شرکتهای نفتی ایران ـ انگلیس مشغول به کار شدند، شکل گرفت.